4. De Eelderbaan en Roege Bos een ecologisch kerngebied voortgezet in het Kliefdiep

Stedenbouwkundig uitgangspunt van De Held is een terpenreeks aan de rand van de stad.
Deze terpenreeksen zijn in noordzuidrichting gesitueerd, "de schering". Als inslag op de
schering zijn meanderende dwarsverbanden aangegeven, langs het Kliefdiep. Het gebied
Roege Bos/ Siersteenlaan vormt in het plan "de inslag".

Aan de noordkant van de Siersteenlaan ligt het Roege Bos. Tussen de Siersteenlaan en het
Roege Bos liggen woningstraatjes ,aan de voet van de berg (Roege Bos) ,die als
insteekhaventjes op de Siersteenlaan zijn aangesloten. De woningen aan Het Roege Bos zijn
van eenzelfde architectuur, maatvoering, kleur- en materiaalgebruik. De woningen zijn
trapsgewijs gesitueerd zodat er een straatbeeld van losse elementen ontstaat. Hier dient de
samenhang en de openheid dan ook gerespecteerd te worden.

De hoogbouw in Vinkhuizen werd destijds ingezet als stedenbouwkundig element, met het doel een
economische rendabele opzet te realiseren. Het maakte de grote clusters eengezinswoningen
in de wijk mogelijk. (die voo een habbekrats aan pensioenfondsen verkocht zijn)

4.1 Eelderbaan

De Eelderbaan vormt tesamen met het Roege Bos een ecologisch kerngebied. Doel van een
kerngebied is dat er zelfstandige populaties kunnen voortbestaan en binnen het gebied vrij
kunnen bewegen. Om ecologische kwaliteiten de stad in te krijgen is het van belang dat er,
tussen kerngebieden, ecologische verbindingszones zijn, dan wel ontwikkeld worden.
De Eelderbaan is uitgegroeid als een tamelijk eenzijdig stakenbos. Door de voorgestelde
aanpassingen en het aanbrengen van meer water van goede kwaliteit wordt de kwaliteit van
het gebied versterkt.
Groenstrook Verlengde Siersteenlaan De Boog
De groenstrook langs de Verlengde Siersteenlaan ter hoogte van De Boog vormt samen met
het aangrenzende water een ecologische verbindingszone. Deze wordt voortgezet in
westelijke richting langs het Kliefdiep en sluit daar aan op het waardevolle buitengebied
rond Leegkerk.

4.2 Hoendiep

De zuidoever van het Hoendiep is tussen de Johan van Zwedenlaan en de Energieweg een
ecologische verbindingszone. Belangrijk is hierbij dat de oevers aan weerszijden van het
Hoendiep ter hoogte van deze zone geen ecologische barrière vormen. De oever is daarom
op een aantal plaatsen voorzien van fauna-uittreedplaatsen. De verbindingszone is bedoeld
als verbinding tussen het Stadspark en de Eelderbaan enerzijds en als schakel in de
ecologische structuur langs het Waterstructuurplan Westrand in Hoogkerk-zuid.
Roege Bos
Het Roege Bos vormt een ecologisch kerngebied in relatie met de Eelderbaan. Het
oorspronkelijk tamelijk eenzijdig (machinaal) aangeplant gebied, is sinds het einde van de
twintigste eeuw ecologisch beheerd en omgevormd. Door de aanleg van een regenwaterpoel
is er een uniek natuurgebied gevormd.

Bodem en riolering

Vinkhuizen ligt in het kleigebied dat in het noordelijk deel van de stad begint, en zich
uitstrekt over de voormalige overstromingsvlakte van het Reitdiepsysteem. Het betreft een
kleipakket dat slecht doorlatend is en waardoor geen noemenswaardige kwel of inzijging
plaats vindt. Voor de aanleg van de wijk zijn een paar eenduidige principes aangehouden:
integrale ophoging met zand en ontwateren middels een gemengd rioolstelsel. Binnen de
wijk bevonden zich aanvankelijk een tiental riooloverstorten naar het vijverstelsel. Het
rioolstelsel is ter hoogte van de Siersteenlaan verbonden met de wijk Selwerd. In die wijk
bevindt zich het rioolgemaal dat het water verpompt naar het hoofdbemalingsgebied. Omdat
Vinkhuizen iets lager ligt dan Selwerd is deze afvoer voorzien van een keerklep.
In de wijkvernieuwing is een actief afkoppelbeleid ingezet voor alle locaties waar
(vervangende) woningbouw plaats vindt. Door de forse drooglegging van gem. 1,30 m
konden een aantal overstorten worden gesaneerd, en de resterende worden verhoogd. Er
resteren op dit moment twee grote overstorten van het gemengde stelsel.

Vinkhuizen vormt waterhuishoudkundig gezien een geïsoleerd systeem. Alle vijvers zijn
gekoppeld. Aan de zuidzijde loopt een vijver richting het Hoendiep, waar zich een inlaat en
een gemaal bevinden. Het waterstelsel heeft hetzelfde peil als het Hoendiep: -0,93 m NAP.
Ten oosten van Vinkhuizen ligt het Reitdiep, dat een peil heeft van +0,55 m NAP. Ten
noorden en westen van Vinkhuizen ligt het gebied de Held, met een peil van –1,40 m NAP.
Het water in Vinkhuizen valt onder de functie stedelijk water (bron: Waterplan Groningen).
Het Hoendiep is onderdeel van de Electraboezem, en heeft bovendien een functie voor de
scheepvaart. Vinkhuizen en Hoendiep liggen in het beheersgebied van het waterschap
Noorderzijlvest. De kades en dijken langs Hoendiep en Reitdiep hebben een waterkerende
functie en vallen onder de Keur van het waterschap.
De vijvers hebben primair een bergingsfunctie. Door het grote oppervlak en het feit dat alle
vijvers verbonden zijn voldoet het watersysteem prima aan deze functie.
Als gevolg van het stagnante water, de riooloverstorten en de belasting van de vijvers met
boomblad en vuil is een slechte toestand van de waterkwaliteit ontstaan. Om hier
verandering in te brengen is een viersporenbeleid ingezet: baggeren, aanpassen van de
riolering, afkoppelen en zuiveren/ doorspoelen.
In de periode 2002-2004 zijn alle vijvers door het waterschap uitgebaggerd en op diepte
gebracht. Het bestaande rioolstelsel is zoals hierboven vermeld aangepast, en in het kader
van de wijkvernieuwing is op aanzienlijke schaal afgekoppeld. Bij het afkoppelen is zoveel
mogelijk water naar de koppen van de twee vijvertakken geleid die de wijk instek

In de jaren negentig trof je regelmatig dode vissen aan, wat altijd uitgebreid gemeld werd in de locale krant.

Op het niveau van het

watersysteem worden twee maatregelen genomen die een verdere kwaliteitsverbetering
opleveren: aanleg van een circulatiesysteem en koppeling aan het waterstructuurplan
westrand. Laatstgenoemd plan voorziet in een koppeling van alle nieuwe en bestaande
wijken in de westelijke stadsrand met als oogmerk een betere waterkwaliteit en een
doelmatiger waterbeheersing. Vinkhuizen wordt daarbij vanuit het noorden gevoed met
water uit het plangebied Reitdiep. Overtollig water verlaat de wijk vervolgens via het
helofytenfilter (zuiveringsmoeras) naar de wijk de Held. Gemaal en inlaat bij het Hoendiep
worden opgeheven. Daarnaast wordt achter het helofytenfilter een gemaal geplaatst dat
water verpompt naar het uiteinde van de noordelijke vijvertak. Hierdoor ontstaat een
continue circulatie en zuivering van water in de wijk.
Bij de uitvoering van de plannen wordt zoveel mogelijk gewerkt vanuit de principes van het
gemeentelijk waterplan. Met name het schoonhouden van water door aanleg van robuuste
systemen en toepassing van niet uitlogende materialen is van belang.
Oevers en ecologie
Bij de hierboven omschreven operaties is een belangrijke plek ingeruimd voor de ecologie.
Langs de westrand van de wijk zijn een aantal oevers natuurvriendelijk ingericht. Het
helofytenfilter voegt als moerassysteem en geheel nieuwe natuurdimensie toe aan het
watersysteem. Ook bij de herinrichting van de Eelderbaanzone zullen verschillende
maatregelen de ecologie in het water en de oevers versterken. De toepassing van harde
oevers wordt zoveel mogelijk vermeden. Daar waar beschoeiing wordt toegepast, wordt
gekozen voor duurzame, niet uitlogende materialen.

Archeologie

Tot de aanleg van Vinkhuizen tussen 1967 en 1971, waren de polders De Oude Held en
Kostverloren, het Westerstadshamrik, in gebruik als weideland. In bodemkundig opzicht
kan de ondiepe ondergrond worden ingedeeld bij de zeekleigronden of ook wel de
knippoldervaaggronden. Deze kleien zijn afgezet via opkomend water vanaf de Waddenzee,
via het oerdal het Reitdiep en dat van de Drentse A en het Eelderdiep (afb.2). Die diepe
dalen ontstonden ca 200.000 jaar geleden in de voorlaatste ijstijd en zijn sindsdien opgevuld
met zand, veen en klei. Aan weerszijden van het dal bevinden zich zand- en keileemruggen;
de Hondsrug in het oosten en de Rug van Tynaarlo in het westen. Vinkhuizen zelf ligt
precies op het oerstroomdal.

Deze blokken werden gescheiden door dijken, kleiwegen met aan weerszijden sloten, zoals
de Leegeweg. Deze waterden af op een lange sloot, die was gegraven in de zichtlijn tussen
ongeveer de kerk van Dorkwerd en die van Eelde. Hierlangs lag ten dele een kleiweg,
namelijk die van het Hoendiep naar de boerderij Vinkhuizen, nu de Diamantlaan.
Waarschijnlijk is dit deel van die sloot de vergraven benedenloop van het Eelderdiepje. Ten
westen van de lange afwateringssloot was de verkaveling binnen de blokken oost-west
georienteerd, aan de oostzijde stond de verkaveling haaks op de 'dijken', ongeveer noordzuid. De westelijke verkaveling wordt in de 13e eeuw in tweeën gesneden door het graven
van het Reitdiep. Met de Diamantlaan en de Leegeweg als ruggengraat en het centraal
gelegen Vinhuis leeft de oude verkaveling min of meer voort in de rationele opzet van
Vinkhuizen.
De aanleg van deze verkaveling is waarschijnlijk rond 1200 te dateren en vindt zijn basis in
hogere gronden bij de Drentse A en de Paddepoelsterweg in het oosten en in het westen de
Zijlvesterweg. Voor die tijd moet een groot deel van het gebied bedekt zijn geweest met
veen - de streek heette Lieuwerderwolde - , dat ten gevolge van turfwinning en landbouw
inklonk en kort voor 1200 is weggeslagen. Van die veenbewoning resteren in de ondergrond
slechts de diepere sporen als waterputten en diepe kuilen. Deze laten zich niet goed
traceren. De bewoning van omstreeks 1200 en de eerste eeuwen daarna bevindt zich in
eerste instantie op opgeworpen podia, zoals de lage verhoging ten zuiden van het Hooihuis
aan de Friesestraatweg en waarschijnlijk ook het Hooihuis zelf. Ook het Vinkhuis zal
oorspronkelijk op een (omgracht) podium hebben gelegen. Pas na de middeleeuwen
verrijzen ook in het vlakke land de eerste boerderijen. De veengroei moet in de omgeving
van Vinkhuizen zijn gestart kort voor het begin van de jaartelling. Voor die tijd is er
bewoning, hoewel ook daarvan de sporen zoor overbouwing aan het oog zijn onttrokken.
Ten noorden van het Hoendiep, in de Eelderbaan werd in 2005 bij de aanleg van
Helofytenfilters een kleine nederzetting uit de eerste eeuw v. Chr. aangetroffen en
opgegraven. Deze lag waarschijnlijk nabij een natuurlijk stroompje (de voorloper van het
Eelderdiepje?) en net buiten het veengebied. Een nederzetting onder de rotonde van de
Friesestraatweg uit de eerste eeuwen na Chr. lag buiten het veengebied. Aanwijzingen voor
kleine wierden in Vinkhuizen zelf zijn alleen overgeleverd via de schetskaart van A.
Clingeborg, die in de jaren '60 voor de Stichting Bodemkartering (Stiboka) Vinkhuizen had
gekarteerd

Aan de westkant ligt de Eelderbaanzone. Een brede groenzone die destijds bestemd was als
westelijke ringweg. Deze westelijke ringweg kwam uiteindelijk aan de oostkant van
Vinkhuizen. De westelijke ringweg wordt van de wijk gescheiden door een brede
groenstrook met waterpartijen en bebouwing.

Water
De hoofdgroenstructuur bestaat naast een grote hoeveelheid groen, ook uit een grote
hoeveelheid water. Langs de oost- en zuidrand lopen brede sloten evenwijdig met de
groenstructuur. Vanaf de oostrand lopen deze sloten tezamen met de groene vingers de wijk
in, waar de sloten uitdijen tot grote vijvers. Deze vijvers dienen in de eerste plaats als
waterberging voor overtollig regenwater. Doordat ze gelegen zijn in brede groenstroken die
vanuit de oostzijde de wijk indringen hebben de vijvers ook een ruimtelijke functie.
Ook aan de westkant van de wijk ligt veel water. Water dat dient als begrenzing tussen De
Held en Vinkhuizen en water dat onderdeel uitmaakt van de stedenbouwkundige opzet van
De Held. Ook ligt aan de westkant het Kliefdiep. Dit watertje loopt van het Aduarderdiep
naar de Eelderbaan en is een ecologisch waardevolle waterverbinding.

Het overgrote deel
van de Eelderbaan wordt opnieuw bestemd als groen- en watergebied. Het water van de
Eelderbaanzone is een belangrijk element als natte ecologische verbindingszone in noordzuid richting. De waterlijn volgt de bestaande oever aan de westelijke rand bij De Held. De
oostelijke rand van het water aan de kant van Vinkhuizen wordt ingericht als natuurlijke
oever. Ook wordt er tussen Vinkhuizen en De Held een vijver aangebracht met de daarbij
behorende voorzieningen. Wanneer de waterkwaliteit van Vinkhuizen het toelaat, kan een
doorkoppeling gemaakt worden met het water van De Held. Voor de zuivering van het
water in de wijk wordt aan de zuidkant van het gebied een helofytenfilter aangelegd. Vanuit
het helofytenfilter wordt het water naar het noordelijke deel van de wijk gepompt waarna
het door het gebied circuleert.

Op het eiland ten zuiden van de Siersteenlaan tussen Vinkhuizen en De Held lag een oeverzwaluwwal die niet  echter nooit onderhouden is , omstreeks 2010 was deze verwaarloosd en in 2015 was onduidelijk of de restanten er nog staan. Jaarlijks moeten de holen worden schoongemaakt en de gaten moeten worden gevuld met leemhoudend zand. (Lettelberter Petten doet dit nu anders)

Op onderstaande Plattegronden, kaarten kun je Hoogkerk zien liggen op het Gele zandplateu, zandrug iets ten noordwesten van Groningen, Groningen zelf ligt op een uitloper van de Hondsrug.
https://photos.app.goo.gl/zTTXvnFPM6aoJDr89

Bron, Source, Referentie

1. https://www.delpher.nl/nl/kranten/results?query=Roege Bos
2. https://www.dekrantvantoen.nl/srch/query.do?v2=true
3. https://www.avifaunagroningen.nl/index.php/ontdek-vogels/gebieden/42-stad-groningen
4. Broedvogels van de vloeivelden van de Suikerunie Groningen
5. https://www.avifaunagroningen.nl/site/downloads/phocadownload/grauwegors/GG2007_1online.pdf

6. A&W Effecten op de Geoorde fuut
   
   https://www.labnol.org/embed/google/photos/

1. Krabbenscheer en Groene glazenmaker verdwenen bij Nathalie Barneykade (De Held)

https://noorderzijlvest.bestuurlijkeinformatie.nl/Document/View/9e6c1815-e1c1-4973-bc6e-1da741f5e8f2
waterstructuurplan Westrand Vinkhuizen De Held, Gravenburg GrieteTocht, RoegeBosSloot, Vinkemaar, KliefDiep.

Vinkhuizen wordt vanuit het noorden gevoed met water uit het plangebied Reitdiep. Overtollig water verlaat de wijk vervolgens via het helofytenfilter (zuiveringsmoeras) naar de wijk de Held. Het overige water wordt inde Wijk Rondgepompt.

1. https://www.yumpu.com/nl/document/read/52055801/groninger-water-en-rioleringsplan-gemeente-groningen
2. https://noorderzijlvest.bestuurlijkeinformatie.nl/Document/View/9e6c1815-e1c1-4973-bc6e-1da741f5e8f2
3. https://gemeenteraad.groningen.nl/Documenten/Raadsvoorstellen/Bijlage-GWRP-2020-2024-1.pdf
4. https://www.ivn.nl/sites/ivnn/files/groningengroenestad.pd
5. https://www.ivn.nl/afdeling/groningen-haren/groeningen-2022-1

f Op de SES-kaart
staat deze watergang aangeven als ecologische waterverbinding. Eén oever
is begroeid met allerlei soorten moerasplanten; hier broeden onder andere
meerkoeten.
De watergang is onderdeel van het Waterstructuurplan Noorddijk, dat als
doel heeft de waterkwaliteit te verbeteren in de oostelijke stadszone (Beijum,
Kardinge, Lewenborg, Oosterhoogebrug). Daarvoor wordt regenwater
zoveel mogelijk vastgehouden in het gebied, laat men het water circuleren
met pompen en zijn natuurvriendelijke oevers langs watergangen gemaakt,
waar de oeverbegroeiing het water zuivert. Er wordt zo min mogelijk water
van buiten het gebied ingelaten. De aanzienlijke verbetering van de waterkwaliteit zorgt voor meer diversiteit aan soorten planten en dieren

https://groninganus.wordpress.com/2012/10/14/op-mindere-grond-vinkhuizen/ t. Vinkedijk, zo heet deze dijk ook wel. Aan de noordkant loopt langs die dijk het Vinkemaar naar het westen. Het bedijkte land was waarschijnlijk het Vinkeland waarvan in bronnen sprake is. Van het oudste Vinkhuis, later het Grote Vinkhuis genoemd, horen we voor het eerst in de 17e eeuw
https://www.hisgis.nl/hisgis/gewesten/groningen/groningen
https://hisgis.fa.knaw.nl/?db=nederland&ranf=groningen&layer=620Kadaster+1832+gebouwen+groningen&layer=630Kadaster+1832+percelen+groningen&&height=626&width=797&y1=574000&y0=604000&x0=239000&x1=279000&useGM=1&fn=provincie&fv=groningen
378-AB-VOORSTEL - Uitwerking water_Uitwerking waterstructuurplan Westrand_definitief aanvulling.pdf
Inbox
378-AB-VOORSTEL - Uitwerking water_Uitwerking waterstructuurplan Westrand_definitief aanvulling.pdf
https://www.yumpu.com/nl/document/read/52055801/groninger-water-en-rioleringsplan-gemeente-groningen

https://groningen.maps.arcgis.com/sharing/rest/content/items/69c996b216c242d4a860da9aa02029fb/data
Het Roege Bos is aangelegd op de grond van het voormalige depot van de Suiker Unie waardoor de
grond is verrijkt met tarra. Het gebied is vaksgewijs ingeplant met inheemse bomen, de randen van
het bos bestaan uit struweel. In het midden van het bos ligt een grote vijver met een houten
vlonderpad. Het Roege Bos heeft bos, bosplantsoen, heesters, bermen en
grasvelden, natuurlijke oevers, vijver en sloten. Daarnaast liggen in het bos paden en zijn er
voorzieningen aanwezig zoals bankjes, een trapveld en een glijbaan. In de bosvakken worden gefaseerd bomen
verwijderd om de struikbeplanting meer ruimte te geven en om een struweel te ontwikkelen. De vijver wordt één keer per jaar gefaseerd gemaaid waardoor de vijver open blijft en er altijd
begroeide delen aanwezig zijn. Voor het vergroten van de biodiversiteit wordt een schuin talud
aangelegd op de zuidoever van de vijver. Honden zijn niet
toegestaan (ook niet aan de riem) op openbare kinderspeelplaatsen, in zandbakken en op
speelweides. Van de aanwezige Essen wordt of is 40% verwijderd ivm de veiligheid.
De Populus x canadensis ‘Hees’ komt in acht vakken
voor. Deze populier is een snelgroeiende cultivar die tot 25 meter hoog kan worden.

Posted on 02 de outubro de 2020, 07:20 PM by ahospers